Soru: Değerli hocam; bazı kimseler Allah’ın rahmet etmesinden kasıt, “Bütün afetlerden kurtarmak ve bütün hayır sebeplerine ulaştırmak sûretiyle in'am ve ihsan edici olması demektir.” diyorlar. Onların bu sözü sahîh midir? Bu hususta imkân nisbetinde bize yeterli bir açıklamada bulunmazını istirham ediyoruz?
Cevap :
بسم الله والحمد لله، والصلاة والسلام على رسول الله، وعلى آله وصحبه ومن والاه، أما بعد
Bu tefsîr bâtıl ve bid‘attir. Sapkın Muattıla mezhebinin görüşüdür. Çünkü bu sözde Yüce Allah’ın rahmet sıfatı ta’tîl edilmiş, sonra da bu sıfat, rahmetin gerekleri ile tefsîr edilmiştir. Bu sözde zikredilen “Bütün afetlerden kurtarmak ve bütün hayır sebeplerine ulaştırmak sûretiyle in'am ve ihsan” rahmet sıfatının kendisi değil rahmetin gereklerinden biridir. Bu sözün sâhibi sözüne “Allah’ın rahmet etmesinden kasıt” diyerek başlayıp rahmet sıfatını ta’tîl etmektedir. Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat mezhebinin üzerinde bulunduğu hak görüş ise şudur: “Rahmet, Yüce Allah’ın hakiki bir sıfatıdır, yaratılmışlardaki rahmet sıfatına benzemez, keyfiyyeti/nasıllığı bizim tarafımızdan bilenmez, anlamı ise Arap Dili üzere bilinir.” İşte, rahmet sıfatı hakkındaki hak söz budur. Bunu belirttikten sonra deriz ki: Bu sözde zikredilenler, rahmet sıfatının gereklerinden olan şeylerdir. Rahmet sıfatının gereklerine –rahmet sıfatını ta’tîl etmeksizin ve “Allah’ın sıfatı” anlamını kasdetmeksizin- “Allah’ın rahmeti” denilmesi ise câizdir. Nitekim Rasûlullah sallallahu aleyhi aleyhi ve sellem şöyle buyurur: “Cehennem ve cennet birbirleriyle tartıştılar. Cehennem: ‘Ben kibirliler ve zorbalar için tercîh edildim.’ dedi. Cennet de: ‘Bana ne oluyor ki, bana insanların zayıfları, hakir görülenleri ve âcizleri giriyor?’ dedi. Yüce Allah da cennete: ‘Sen benim rahmetimsin, ben seninle kullarımdan dilediğime rahmet ederim.’ buyurdu….” [Bu hadîsi Buhârî ve Müslim, Ebû Hurayra’dan rivâyet etmişlerdir.] Hadîste görüldüğü üzere bir mahlûk olan cennete Rabbimiz “Sen benim rahmetimsin” buyurmuştur. Hâlbuki yaratılmış bir şeyin Allah’ın sıfatlarından olamayacağı ma’lûmdur. Burada mahlûk, yaratması ve rahmetinin bir eseri olması i’tibâriyle Allah’a izafe edilmiştir. Bunda da rahmet sıfatının eserine “Allah’ın rahmeti” denilmesinin cevâzına işaret vardır. Bunlara binâen, zikredilen sözde geçen hususlar Allah’ın rahmetidir, Allah’ın rahmetindendir. Ancak, Allah’ın rahmet etmesinden kasıt bunlardır, denilemez. Çünkü bu, sıfatı ta’tîl etmek olur.
Kardeşiniz
Hüseyin Cinisli
04 Şaban 1431
15 Temmuz 2010